گیمیفیکیشن چیست؟

کلمه گیمیفیکیشن به چند معنی بازی سازی، بازی آفرینی، بازی وارسازی ترجمه شده است و اگر بخواهیم تعریفی از این مفهوم داشته باشیم در واقع گیمیفیکیشن چیزی فراتر از ادغام بازی در یک وب‌سایت یا اپلیکیشن است، هنر قراردادن مکانیزم های بازی در فضاهایی است که به صورت پیش‌فرض برای بازی طراحی نشده‌اند و در بیان دیگر استفاده از قواعد و عناصربازی در فضای غیر بازی را گیمیفیکیشن گویند که یکی از موضوعات بسیار کاربردی در حوزه های مختلف از جمله بازاریابی، اقتصاد، و آموزش و یادگیری است.

گیمیفیکیشن موضوعی است که امروزه در بافت ها و موقعیت ها در مشاغل متعدد کاربردهای متعدد و فراوان و اثربخشی دارد و اگر بخواهیم به اهمیت آن از منظراقتصادی اشاره ای داشته باشیم به آمارجالب توجه مبلغ 5.5 میلیارد دلاری سهم گیمیفیکیشن از بازار تبلیغات دنیا تا سال 2018 هست و پیش بینی می شود این رقم تا پایان سال 2020 به مبلغ 11 میلیارد دلار دست پیدا کند. که اگر یک کشور و یا سازمانی بخواهد درزمینه تولید و عرضه محتواهای بازی وارسازی شده فعالیت کند می تواند بسیار درآمدزا باشد.

اگر بخواهیم این مقوله را از لحاظ یادگیری و آموزش بررسی ای داشته باشیم 80 درصد از افرادی که در کلاس، سازمان و یا موسسه خود دوره های گیمیفیکیشن را به عنوان رویکردی از آموزش گذرانده اند احساس رضایت و سودمندی داشته اند و این حس را تجربه کرده اند که بازی سازی در امر یادگیریشان خیلی تاثیرگذار بوده است یا اینکه با نرخ 60 درصد افزایش در نرخ تعامل کارمندان یا افراد تابعه موسسات و مراکز که با این روش آموزش دیده اند روبرو هستیم و همینطور رقم 50 درصد افزایش خلاقیت در اثر استفاده یا آموزش با این متد، همه گویای راندمان بالای گیمیفیکیشن در امر آموزش است.

اما آمار قابل توجه گیمیفیکیشن در عمل را می توانیم به موارد ذیل اشاره کنیم:

الف) نرخ تبدیل 700 درصدی شرکت هایی که از بازی وارسازی استفاده می کنند.

ب) 97 درصد از کارمندان بالاتر از 45 سال اظهار کرده اند که گیمیفیکیشن عملکرد کارشان را بهبود داده است.

پ) 85 درصد کارمندان از راه حل های نرم افزاری گیمیفیکیشن در محیط کار لذت می برند.

ت) 50 درصد استارتاپ ها گیمیفیکیشن جزئی از استراتژی شان است.

 نکته بسیار مهم اینکه 75 درصد گیمیفیکیشن روانشناسی و 25 درصد آن فناوری است.

نقل قولی از دنیل پینک از بزرگان صنعت بازی وار سازی هست که " امروز متخصصان گیمیفیکیشن در دنیا آموخته اند که بازی نه به عنوان بخشی از زندگی، بلکه خود زندگی است"

درواقع کسب‌وکارها برای افزایش نرخ تبدیل، الهام بخشیدن به کارمندان و در اغلب موارد وفادار نمودن مشتری به برندشان، از انواع متدهای گیمیفیکیشن استفاده می‌کنند تا در نهایت سود خود را افزایش دهند. متدهایی که تشخیص بازی گنجانده شده در آن‌ها، همیشه کار ساده‌ای نیست.

گیمیفیکیشن و چند مثال از کاربرد آن:

1. پلکان موزیکال:  مسئولان سلامت و شهرداری بعضی از شهرها برای ارتقای سلامت و بهبود وضعیت قلبی عروقی شهروندان و نیز تشویق مردم به پیاده روی مخصوصا در جوامع صنعتی به فکر ایجاد پله کان های موزیکال با ظاهر کیلد های پیانو بر روی پله ها در کنار جایگاههای پله برقی افتاده اند.

2. فرض بفرمائید در یک کافه نشسته و در زمانی که در حال پرداخت صورتحساب هستید، صندوق‌دار یک کارت تخفیف را هم در کنار صورت حساب شما روی میز می‌گذارد و می‌گوید:

در صورتی که پنج کارت از ما دریافت کنید می توانید یک بار به طور کامل در کافه مهمان ما باشید.

به دفعه‌ی بعدی که می‌خواهید به یک کافه بروید فکر کردید؟ به این فکر کنید که یک قرار کاری دارید و باید شخصی را برای یک جلسه کاری مهمان کنید، کدام کافه را انتخاب می کنید؟ برای انتخاب این کافه چه هدفی دارید ؟ این یک گمیفیکیشن است، خیلی ساده شما درگیر این کافه شدید که هم برای شما سود دارد هم اینکه کافه دار با طراحی این بازی به هدف خود رسیده است.

3. اسمارتیز M&M: این شرکت در سال ۲۰۱۳ گیمیفیکیشن جالبی درراستای کمپین تبلیغاتی نوعی از بیسکوئیت‌های خود طراحی کرد. این بازی بر اساس پیدا کردن یک شیء خاص در یک محیط شلوغ طراحی شده بود. سادگی این بازی باعث شد که از محبوبیت خوبی در میان مخاطبان برخوردار شود. در این بازی تصویری از اسمارتیزهای ام اند ام به کاربر داده  می شد که یک بیسکوییت در میان آنها پنهان شده و کاربر باید آن را از میان اسمارتیزها جستجو و پیدا می کرد. نتیجه این بازی وار سازی این شد که صفحه فیسبوک برند بیش از 25 هزار لایک، 6 هزار اشتراک گذاری و 10 هزار کامنت دریافت کرد.  

4. Nike Plus: نایک برای معرفی جامعه نایک پلاس خود کمپینی به نام نایک فیول برگزار کرد. در این کمپین کاربران بر اساس میزان فعالیت‌های فیزیکی روزانه‌ی خود با یکدیگر به رقابت می‌پرداختند. اپلیکیشن نصب‌شده روی موبایل آن‌ها تمام فعالیت‌هایشان را ثبت می‌کرد و به آن‌ها امتیاز می‌داد. این گیمیفیکیشن بعد از رسیدن کاربر به یک مرحله‌ی خاص، جوایز و امتیاز مخصوصی به آن‌ها اهدا می‌کرد. این بازی نه‌تنها باعث تحرک کاربران می‌شد، بلکه باعث می‌شد آن‌ها امتیاز خود را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارند، همین موضوع میزان حضور برند را در شبکه‌های اجتماعی افزایش داد.

جهت طرح ریزی یک بازی پردازی ذکر چند نکته حائز اهمیت است:

بازی را ساده طراحی کنید:

روند بازی باید کوتاه، قابل فهم و ساده باشد. در نطر داشته باشید اگر کاربر یک یا دوبار تلاش کند بازی شما را متوجه شود و موفق نشود از سایت یا اپلیکیشن شما خارج می شود، پس مواظب باشید کاربر هرگز سردرگم نشود.

از اغراق بپرهیزید:

به هیچ وجه بازی را جوری طراحی نکنید که غیرقابل باور باشد از طرفی جایزه و امتیاز را جوری طراحی نکنید که کاربر آن را دست کم بگیرد.

بازی را طوری طراحی کنید که در شبکه‌های اجتماعی رسانه‌ی شود:

برای مثال وقتی با انتشار عکس و دریافت لایک با هشتگ از کاربران می‌خواهید در بازی شرکت کنند علاوه بر درگیری کاربر و رسیدن به هدف، کمپین یا مسابقه شما وایرال شده و به برندینگ خود نیز در شبکه های اجتماعی کمک کرده‌اید.

از طراحان حرفه‌ای تجربه کاربری(یو ایکس) کمک بگیرید:

بسیاری از گیمیفیکیشن ها به دلیل طراحی بد در وبسایت یا اپلیکیشن مورد استقبال قرار نمی گیرد. طراحی بد باعث سردرگمی کاربر و در نتیجه ترک وبسایت یا اپلیکیشن می شود.

نقش راه مشتری در مراحل مختلف گیمیفیکیشن را طراحی کنید:

 کاربر در هنگام بازی و برای رسیدن به امتیاز یا جایزه چه مسیری را در وبسایت شما طی می کند. به بهترین صورت مسیر طی شده توسط کاربر را با توجه به هدف خود بهینه سازی کنید.

تا حد امکان مطالب خود را برای کاربر شخصی سازی کنید:

برای مثال قهرمان بازی که قرار است سکه جمع کند

بهتر است با کاربر هم نام باشد و محتوا برای او باشد:

اجازه دهید کاربر با بازی درگیرشود و بعد از او بخواهید اطلاعات بیشتری از خود را ثبت کند. فرایند بازی نباید بعد از عضو شدن یا ثبت بیشتر اطلاعات به اتمام برسد. یادتان باشد نگه داشتن مشتری پس از عضویت بسیار مهم است اگر هدف شما جذب مشتری است به نگه داشتن آن هم فکر کنید.

تاثیر گیمیفیکیشن بر تبلیغات:

معتقدم که یک تمایل زیادی برای هر چه بیشتر تعاملی کردن تبلیغات وجود دارد، روزگار تماشای منفعلانه تبلیغات تلویزیون خیلی وقت هست که سپری شده و برندها به روش های تعاملی تری  برای جلب مردم نیازمند هستند. برای اینکه این تصور در میان تمام برندهای اصلی جابیفتد زمان می برد ولی از دیدگاهی به نظرم اتفاق خواهد افتاد. تجربیات بازیگونه به عنوان یک روش بزرگ برای درگیر کردن مشتریانتون در تبلیغات و تسهیل یک تعامل که سراسر تجربه را جذابتر و شادتر می کند ایده بزرگی هست و من مطمئنم روشهای زیادی برای انجام آن با بودجه های کمتر از بودجه های شرکت های بزرگ مانند نایک و ام اند ام وجود دارد