تاکنون به این مسئله توجه کرده‌اید که بازی‌های کامپیوتری که میزان از وقت شما را در طول شبانه روز به خود اختصاص داده‌اند؟ آیا تاکنون برای شما پیش آمده است که غرق در بازی کامپیوتری باشید و هنگامی که ساعت را نگاه کرده‌اید بفهمید چند ساعت بدون خستگی مشغول بازی بوده‌اید؟ این میزان توجه و درگیر بودن احساسات مخاطب برای استارتاپ‌ها و افرادی که به دنبال جذب مشتری هستند بسیار ارزشمند است به همین دلیل آن‌ها در تلاشند تا با استفاده از بازی و گیمیفیکیشن جان تازه‌ای به برند و کسب و کار خود ببخشند. اما گیمیفیکشین چیست؟ چه کاربردی دارد؟ چگونه بر کسب و کار تاثیر می‌گذارد؟ برای پاسخ به این سوال‌ها در ادامه این مطلب همراه جاب تیم باشید.

گیمیفیکیشن چیست؟

بیایید با یک مثال ساده شروع کنیم. تقریبا همه ما در دوران کودکی هیجان باز کردن تخم مرغ شانسی‌ها را به خاطر داریم و در همان دوران بارها ترجیح داده‌ایم که به جای خرید تنقلاتی نظیر چیپس و پفک و ... تخم‌مرغ شانسی بخریم. زیرا هم حس کنجکاوی و هم هیجان باز کردن آن را به طعم خوشمزه تنقلات ترجیح داده‌ایم.

اکنون بیایید تصور کنیم که برای خرید دو مغازه پیش روی ماست، یکی مغازه‌ای که یک گردونه شانس در ویترین دارد و دیگری یک مغازه که جز اجناس آن هیچ امتیازی دیگری برای شما ندارد. حالا سوال این است شما کدام مغازه را انتخاب می‌کنید؟ با اینکه من پاسخ شما را نمی‌دانم اما شک ندارم که شما گزینه اول را انتخاب می‌کنید. زیرا در کودکی نیز تخم‌مرغ شانسی را انتخاب می کردید و دلیل آن هم برای شما و هم برای من واضح است. گیمفیکیشن نیز دقیقا همین است و کمک می‌کند تا مخاطب به جای رقیب شما را انتخاب کند.

اصل کلمه گیمیفیکیشن به معنای بازیوار سازی، بازیگونگی، بازی کاری، بازی پردازی، بازی سازی است اما به نظر می‌رسد که در این میان بازی سازی معادل معنایی نزدیکتری با اصل این کلمه دارد. در واقع گیمیفیکیشن به نوعی استفاده از المان های بازی برای پیشبرد اهداف در فضایی است که به طور پیش فرض ربطی به بازی ندارد اما با اضافه کردن بازی و سرگرمی باعث می شود، کارهایی را که برای ما سخت است و یا علاقه چندانی به انجامش نداریم را با میل و رغبت انجام دهیم.

کاربرد های گیمیفیکیشن

گیمیفیکیشن در بازاریابی و کسب و کار 

گیمیفیکیشن موضوعی است که امروزه در بافت ها و موقعیت ها در مشاغل متعدد کاربردهای متعدد و فراوان و اثربخشی دارد و اگر بخواهیم به اهمیت آن از منظراقتصادی اشاره ای داشته باشیم به آمارجالب توجه مبلغ 5.5 میلیارد دلاری سهم گیمیفیکیشن از بازار تبلیغات دنیا تا سال 2018 هست و پیش بینی می شود این رقم تا پایان سال 2020 به مبلغ 11 میلیارد دلار دست پیدا کند. که اگر یک کشور و یا سازمانی بخواهد درزمینه تولید و عرضه محتواهای بازی وارسازی شده فعالیت کند می تواند بسیار درآمد زا باشد.

اگر بخواهیم این مقوله را از لحاظ یادگیری و آموزش بررسی ای داشته باشیم 80 درصد از افرادی که در کلاس، سازمان و یا موسسه خود دوره های گیمیفیکیشن را به عنوان رویکردی از آموزش گذرانده اند احساس رضایت و سودمندی داشته اند و این حس را تجربه کرده اند که بازی سازی در امر یادگیریشان خیلی تاثیرگذار بوده است یا اینکه با نرخ 60 درصد افزایش در نرخ تعامل کارمندان یا افراد تابعه موسسات و مراکز که با این روش آموزش دیده اند روبرو هستیم و همینطور رقم 50 درصد افزایش خلاقیت در اثر استفاده یا آموزش با این متد، همه گویای راندمان بالای گیمیفیکیشن در امر آموزش است.

اما آمار قابل توجه گیمیفیکیشن در عمل را می توانیم به موارد ذیل اشاره کنیم:

الف) نرخ تبدیل 700 درصدی شرکت هایی که از بازی وارسازی استفاده می کنند.

ب) 97 درصد از کارمندان بالاتر از 45 سال اظهار کرده اند که گیمیفیکیشن عملکرد کارشان را بهبود داده است.

پ) 85 درصد کارمندان از راه حل های نرم افزاری گیمیفیکیشن در محیط کار لذت می برند.

ت) 50 درصد استارتاپ ها گیمیفیکیشن جزئی از استراتژی شان است.

 نکته بسیار مهم اینکه 75 درصد گیمیفیکیشن روانشناسی و 25 درصد آن فناوری است.

نقل قولی از دنیل پینک از بزرگان صنعت بازی وار سازی هست که " امروز متخصصان گیمیفیکیشن در دنیا آموخته اند که بازی نه به عنوان بخشی از زندگی، بلکه خود زندگی است"

درواقع کسب‌وکارها برای افزایش نرخ تبدیل، الهام بخشیدن به کارمندان و در اغلب موارد وفادار نمودن مشتری به برندشان، از انواع متدهای گیمیفیکیشن استفاده می‌کنند تا در نهایت سود خود را افزایش دهند. متدهایی که تشخیص بازی گنجانده شده در آن‌ها، همیشه کار ساده‌ای نیست.

اکنون به چند مثال ساده تر از وجود گیمیفیکیشن در کسب و کار توجه کنید:

فروشگاه‌های آنلاین و سیستم‌های سفارش آنلاین از نمونه‌های گیمفیکیشن در بازاریابی هستند. امکاناتی مانند کدهای تخفیف حکم همان تخم مرغ‌ شانسی‌های دوران کودکی را دارند. برخی از اپلیکیشن‌ها و کسب و کارها از طریق بازی کردن به جذب مخاطب می‌پردازند و به برنده بازی  تخفیف‌های ویژه می‌دهند. هرچند این ایده‌ی بسیار ساده به نظر می‌آید، اما یک راهکار بسیار کارآمد است. با این شیوه، انگیزه‌ی رقابت و امتحان کردن شانس، باعث می‌شود که فرد با وارد کردن اطلاعات شخصی خود و ثبت نام در سایت، تبدیل به یکی از کاربران این وب سایت شود. در نتیجه کاربران بیشتری با سایت آشنا شده و از آن استفاده می‌کنند و از طرفی دیگر، سوددهی کسب‌وکار زیاد می‌شود.

گیمیفیکیشن در آموزش

تقریبا همه ما قبول داریم که درس خواندن در مدرسه نوعی جبر است و یادگیری در فضاهای غیر رسمی همیشه برای ما جذاب تر بوده است اما در مدرسه نیز گاهی معلمان از تکنیک گیمیفیکیشن استفاده می‌کردند برای مثال تقسیم شدن دانش‌آموزان به چند گروه و رقابت کردن هر گروه با یکدیگر نوعی گیمیفیکیشن است. استفاده از ترکیب بازی و فناوری‌های تعاملی مانند واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) نیز نوعی گیمیفیکیشن محسوب می‌شود.

گیمیفیکیشن در بهداشت و سلامت

قطعا تصاویری از پله‌های پیانویی در شهرهای مختلفی از جمله ملبورن، استکهلم، میلان و استانبول دیده‌اید. این پله‌ها به منظور استفاده کمتر مردم از پله برقی و نوعی ورزش با پله برای مردم طراحی شده‌اند. با قدم گذاشتن روی هر یک از پله‌ها، صدای یکی از کلیدهای پیانو به گوش می‌رسد. این ایده برای مسافران هم بسیار جالب بود و افراد زیادی از آن استقبال کردند.

گیمیفیکیشن در شبکه‌های اجتماعی

در چند وقت اخیر کاربرد گیمیفیکیشن در شبکه‌های اجتماعی بسیار مورد توجه مدیران بازاریابی دیجیتال قرار گرفته است. بارها این سوال برای کاربران پیش آمده که چرا صفحات برخی از افراد با وجود آنکه تفاوت زیادی به لحاظ محتوایی با پیج آنها ندارد، اما تعداد فالوورهای بیشتری دارند. قرار گرفتن پست‌ها در اکسپلورر اینستاگرام یکی از دلایلی است  که تاثیر زیادی در جذب فالوور دارد. در این میان موضوعی که تاثیر بسیار زیادی در وایرال شدن پست و قرار گرفتن در بخش اکسپلورر اینستاگرام دارد، بحث میزان مشارکت و درگیر شدن مخاطبان است.در اینجاست که کاربرد گیمیفیکیشن می‌تواند نقش بسیار زیادی در ایجاد تعامل با کاربران داشته باشد که در نهایت منجر به تقویت پیج و صفحه مورد نظر خواهد شد.

گیمیفیکیشن در بهبود محصول

برای بهبود محصول، ابتدا باید مجموعه‌ای از رفتارهای مشتریان در طول یک بازه‌ی  زمانی مشخص تهیه ‌شود. این اطلاعات بخشی از جریان داده‌های بزرگ هستند که شیوه‌های عملیاتی را بهبود بخشیده و فرصت‌های بازاریابی جدیدی را شناسایی کنند.

دونمونه از گیمیفیکیشن‌های مطرح دنیا

 اسمارتیز M&M: این شرکت در سال ۲۰۱۳ گیمیفیکیشن جالبی درراستای کمپین تبلیغاتی نوعی از بیسکوئیت‌های خود طراحی کرد. این بازی بر اساس پیدا کردن یک شیء خاص در یک محیط شلوغ طراحی شده بود. سادگی این بازی باعث شد که از محبوبیت خوبی در میان مخاطبان برخوردار شود. در این بازی تصویری از اسمارتیزهای ام اند ام به کاربر داده  می شد که یک بیسکوییت در میان آنها پنهان شده و کاربر باید آن را از میان اسمارتیزها جستجو و پیدا می کرد. نتیجه این بازی وار سازی این شد که صفحه فیسبوک برند بیش از 25 هزار لایک، 6 هزار اشتراک گذاری و 10 هزار کامنت دریافت کرد.  

Nike Plus: نایک برای معرفی جامعه نایک پلاس خود کمپینی به نام نایک فیول برگزار کرد. در این کمپین کاربران بر اساس میزان فعالیت‌های فیزیکی روزانه‌ی خود با یکدیگر به رقابت می‌پرداختند. اپلیکیشن نصب‌شده روی موبایل آن‌ها تمام فعالیت‌هایشان را ثبت می‌کرد و به آن‌ها امتیاز می‌داد. این گیمیفیکیشن بعد از رسیدن کاربر به یک مرحله‌ی خاص، جوایز و امتیاز مخصوصی به آن‌ها اهدا می‌کرد. این بازی نه‌تنها باعث تحرک کاربران می‌شد، بلکه باعث می‌شد آن‌ها امتیاز خود را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارند، همین موضوع میزان حضور برند را در شبکه‌های اجتماعی افزایش داد.

مزایای استفاده از گیمیفیکیشن

افزایش سطح ارتباط برقرار شده بین یادگیرنده و محتوای آموزشی: وقتی یادگیرندگان در خصوص فرآیند یادگیری احساس مثبتی دارند و می‌دانند که به طریقی پاداش دریافت خواهند کرد، به شرکت‌کنندگان فعال تبدیل خواهند شد.

فزایش سرگرمی و تعامل دوجانبه در حین فرآیند آموزش الکترونیکی: گیمیفیکیشن غنای آموزشی را در آموزش الکترونیکی افزایش می‌دهد و آن را سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز می‌کند. و اینگونه به فرآیند آموزشی، ساختاری تعاملی می‌بخشد. این ویژگی این احساس را به یادگیرندگان می‌دهد که آنها خود بخشی از فرآیند یادگیری هستند و فردیت آنها بر خروجی کار تاثیر می‌گذارد.

بهبود جذب و ذخیره اطلاعات: گیمیفیکیشن با تلفیقی از بالا بردن آگاهی در مورد مزایای آموخته‌ها و کمک به ترشح اندورفین در بدن یادگیرنده، می‌تواند موجب بهبود جذب و ذخیره اطلاعات شود.

فراهم کردن امکان مشاهده کاربرد آموخته‌ها در دنیای واقعی: گیمیفیکیشن این امکان را برای مخاطبان فراهم می‌آورد تا کاربرد آموخته‌هایشان را در دنیای واقعی مشاهده کنند. بعدها وقتی آنها در محیط‌های واقعی قرار بگیرند، قادر خواهند بود دانشی را که در فرآیند بازی مورد آزمون قرار داده‌اند، تبدیل به مهارت‌های حرفه‌ای و فردی کنند.

بهبود تجربه کلی یادگیری برای تمامی سنین: صرف‌ نظر از گروه سنی هدف، گیمیفکیشن تجربه کلی یادگیری را اثربخش‌تر می‌سازد زیرا تمرکز یادگیرنده بر پیشرفت در بازی و دریافت پاداش‌ها است. این باعث می‌شود از اضطراب یادگیرنده کاسته شود زیرا ذهن او بیشتر درگیر لذت بردن از بازی است. 

جهت طرح ریزی یک بازی پردازی ذکر چند نکته حائز اهمیت است:

بازی را ساده طراحی کنید:

روند بازی باید کوتاه، قابل فهم و ساده باشد. در نطر داشته باشید اگر کاربر یک یا دوبار تلاش کند بازی شما را متوجه شود و موفق نشود از سایت یا اپلیکیشن شما خارج می شود، پس مواظب باشید کاربر هرگز سردرگم نشود.

از اغراق بپرهیزید:

به هیچ وجه بازی را جوری طراحی نکنید که غیرقابل باور باشد از طرفی جایزه و امتیاز را جوری طراحی نکنید که کاربر آن را دست کم بگیرد.

بازی را طوری طراحی کنید که در شبکه‌های اجتماعی رسانه‌ی شود:

برای مثال وقتی با انتشار عکس و دریافت لایک با هشتگ از کاربران می‌خواهید در بازی شرکت کنند علاوه بر درگیری کاربر و رسیدن به هدف، کمپین یا مسابقه شما وایرال شده و به برندینگ خود نیز در شبکه های اجتماعی کمک کرده‌اید.

از طراحان حرفه‌ای تجربه کاربری(یو ایکس) کمک بگیرید:

بسیاری از گیمیفیکیشن ها به دلیل طراحی بد در وبسایت یا اپلیکیشن مورد استقبال قرار نمی گیرد. طراحی بد باعث سردرگمی کاربر و در نتیجه ترک وبسایت یا اپلیکیشن می شود.

نقش راه مشتری در مراحل مختلف گیمیفیکیشن را طراحی کنید:

 کاربر در هنگام بازی و برای رسیدن به امتیاز یا جایزه چه مسیری را در وبسایت شما طی می کند. به بهترین صورت مسیر طی شده توسط کاربر را با توجه به هدف خود بهینه سازی کنید.

تا حد امکان مطالب خود را برای کاربر شخصی سازی کنید:

برای مثال قهرمان بازی که قرار است سکه جمع کند

بهتر است با کاربر هم نام باشد و محتوا برای او باشد:

اجازه دهید کاربر با بازی درگیرشود و بعد از او بخواهید اطلاعات بیشتری از خود را ثبت کند. فرایند بازی نباید بعد از عضو شدن یا ثبت بیشتر اطلاعات به اتمام برسد. یادتان باشد نگه داشتن مشتری پس از عضویت بسیار مهم است اگر هدف شما جذب مشتری است به نگه داشتن آن هم فکر کنید.

سخن پایانی

معتقدم که یک تمایل زیادی برای هر چه بیشتر تعاملی کردن تبلیغات وجود دارد، برندها به روش های تعاملی تری  برای جلب مردم نیازمند هستند. استفاده از گیمیفیکیشن می‌تواند تعامل جذابی را بین مخاطب و محصول ایجاد کند. علاوه بر آن با ایجاد حس کنجکاوی و هیجان، احساس رضایت نسبت به استفاده از محصول را در وجود او ایجاد می‌کند. به همین دلیل جاب تیم به شما پیشنهاد می‌کند چنانچه به دنبال برندیگ هستید و میخواهید کسب و کار خود را به سرعت رونق دهید از گیمیفیکیشن استفاده کنید.